Zaagseloven
Het werken met een zaagseloven grijpt terug op primitieve stookwijzen of moderne variaties daarvan. In primitieve culturen werd en wordt nog regelmatig van deze techniek gebruik gemaakt. En of het nu een kuil in de grond is waarin hete assen vallen of een (stenen) bak of ton boven de grond, de hitte wordt zo goed mogelijk vastgehouden en gebruikt voor het doen verstenen van de kleiproducten.
Een zaagseloven kan worden gemaakt door bakstenen los op elkaar in het rond of in een vierkant te stapelen of door de bakstenen op hun kant langs de binnenwand van een oliedrum op te stapelen (om de warmte te vangen). In de wand van de oliedrum moeten dan wel enige gaten worden geslagen of geboord om de luchttoevoer te kunnen regelen. Er moet in elk geval voldoende lucht kunnen toevloeien voor een goede verbranding van het zaagsel. Overigens ook weer niet teveel want dan is er minder reductief effect en worden de temperatuurverschillen te groot en ontstaat er toenemende kans op breuk.
In het vat worden achtereenvolgens een laag zaagsel, een laag producten (niet te dicht op elkaar), een laag zaagsel, etc. etc. aangebracht. De onderste laag tenminste 15-20 centimeter dik.
Als laatste moet er een ruime laag zaagsel worden toegevoegd.
Daarna enige lappen gedrenkt in een brandbare stof op het zaagsel leggen en aansteken . Een metalen deksel wordt op enige afstandsblokjes op het geheel geplaatst ter bescherming tegen plotselinge tocht en tegen een eventueel opkomende regenbui en een al te grote invloed van de wind. Tussen de zaagselrand en het deksel moet voldoende ruimte worden opengelaten om de verbranding van het zaagsel op gang te houden, eventueel met gebruikmaking van wat stukjes brandhout.
Het vuur brandt zich dan langzamerhand een weg door de oven en langs de producten, die na afloop van dit stook- en afkoelingsproces allemaal op de bodem liggen, geheel of gedeeltelijk bedekt met as. Wel even goed letten op windrichting (buren), windkracht en weersgesteldheid! Eventueel "afdekken" voor regenbuien.
Bij het uitpakken oppassen, want in de as blijven de producten enorm lang heet !!!
Fijne chamotteproducten worden voorgebakken op lage temperaturen en daarna voorzien van een gekleurde slib / engobe. Deze decoratie kan totaal of gedeeltelijk zijn.
De leerharde decoratie kan worden gepolijst en eventueel daarna weer worden beschilderd met dezelfde engobe, waardoor er een matte decoratie op de glanzende achtergrond van dezelfde engobe afsteekt. Eventueel kunnen er bepaalde zouten en sulfaten toegevoegd worden voor de beïnvloeding van de kleuren.
Het totale stook- en afkoelingsproces neemt overigens gauw 20-24 uur in beslag.
Er kan gebruik gemaakt worden van witbakkende klei, waardoor er op een witte ondergrond, grijze en zwarte vlekken kunnen ontstaan door de reductieve invloed van de brand. Waar voldoende zuurstof aanwezig is geweest tijdens de brand (oxiderend) ontstaan heldere kleuren en waar zuurstofarme verbranding heeft plaatsgevonden (reducerend) ontstaan donkere plekken op de scherf. De plaatsing en de hoeveelheid potten in de oven is dus mede van invloed op de decoratie.
Wanneer de potten en/of schalen afgewerkt worden met terra sigilata (= een rode kleislib van uitzonderlijke fijnheid) dan ontstaan er zwarte en rode decoraties, al naar gelang er reductie optreedt.
Ter bescherming tegen stof en vuil is het aan te bevelen de producten af te werken met steenwas of een goede meubelwas en indien nodig af en toe te herhalen.
Een zaagseloven kan worden gemaakt door bakstenen los op elkaar in het rond of in een vierkant te stapelen of door de bakstenen op hun kant langs de binnenwand van een oliedrum op te stapelen (om de warmte te vangen). In de wand van de oliedrum moeten dan wel enige gaten worden geslagen of geboord om de luchttoevoer te kunnen regelen. Er moet in elk geval voldoende lucht kunnen toevloeien voor een goede verbranding van het zaagsel. Overigens ook weer niet teveel want dan is er minder reductief effect en worden de temperatuurverschillen te groot en ontstaat er toenemende kans op breuk.
In het vat worden achtereenvolgens een laag zaagsel, een laag producten (niet te dicht op elkaar), een laag zaagsel, etc. etc. aangebracht. De onderste laag tenminste 15-20 centimeter dik.
Als laatste moet er een ruime laag zaagsel worden toegevoegd.
Daarna enige lappen gedrenkt in een brandbare stof op het zaagsel leggen en aansteken . Een metalen deksel wordt op enige afstandsblokjes op het geheel geplaatst ter bescherming tegen plotselinge tocht en tegen een eventueel opkomende regenbui en een al te grote invloed van de wind. Tussen de zaagselrand en het deksel moet voldoende ruimte worden opengelaten om de verbranding van het zaagsel op gang te houden, eventueel met gebruikmaking van wat stukjes brandhout.
Het vuur brandt zich dan langzamerhand een weg door de oven en langs de producten, die na afloop van dit stook- en afkoelingsproces allemaal op de bodem liggen, geheel of gedeeltelijk bedekt met as. Wel even goed letten op windrichting (buren), windkracht en weersgesteldheid! Eventueel "afdekken" voor regenbuien.
Bij het uitpakken oppassen, want in de as blijven de producten enorm lang heet !!!
Fijne chamotteproducten worden voorgebakken op lage temperaturen en daarna voorzien van een gekleurde slib / engobe. Deze decoratie kan totaal of gedeeltelijk zijn.
De leerharde decoratie kan worden gepolijst en eventueel daarna weer worden beschilderd met dezelfde engobe, waardoor er een matte decoratie op de glanzende achtergrond van dezelfde engobe afsteekt. Eventueel kunnen er bepaalde zouten en sulfaten toegevoegd worden voor de beïnvloeding van de kleuren.
Het totale stook- en afkoelingsproces neemt overigens gauw 20-24 uur in beslag.
Er kan gebruik gemaakt worden van witbakkende klei, waardoor er op een witte ondergrond, grijze en zwarte vlekken kunnen ontstaan door de reductieve invloed van de brand. Waar voldoende zuurstof aanwezig is geweest tijdens de brand (oxiderend) ontstaan heldere kleuren en waar zuurstofarme verbranding heeft plaatsgevonden (reducerend) ontstaan donkere plekken op de scherf. De plaatsing en de hoeveelheid potten in de oven is dus mede van invloed op de decoratie.
Wanneer de potten en/of schalen afgewerkt worden met terra sigilata (= een rode kleislib van uitzonderlijke fijnheid) dan ontstaan er zwarte en rode decoraties, al naar gelang er reductie optreedt.
Ter bescherming tegen stof en vuil is het aan te bevelen de producten af te werken met steenwas of een goede meubelwas en indien nodig af en toe te herhalen.
© Tjabel Klok